Nooit verschenen [ 1979 - 2019 ]

12/12 - Kinderloze gedachten

In 2010 verscheen het door Gummbah gemaakte “Net Niet Verschenen Boeken”, een hilarische catalogus van door hem bedachte, nooit uitgebrachte boeken. Bizarre boektitels, afbeeldingen van niet bestaande omslagen, gefingeerde flapteksten, kortom een tot de verbeelding sprekende verzameling. Boeken die slechts bestaan in hun niet-bestaan.

Toen ik voor de reeks bijdragen aan deze webexpositie mijn archief raadpleegde – ik open zelden een map, doos of lade uit deze inmiddels meterslange papieren geheugenbank – kwam ik erachter dat er naast de vele uitgaven die in de voorbije 40 jaar verschenen zijn, een minstens even groot aantal uitgaven het nooit verder heeft gebracht dan de krochten van mijn hoofd, enkele aantekeningen in mijn notitieboek, of een uitgebreide correspondentie. In enkele gevallen bracht een idee het zelfs tot een volledig uitgewerkt ontwerp met proefdrukken en al, zonder dat het ooit als voldragen boek verschenen is.
De wens is de vader van de gedachte. Dat weet iedereen. Bij het feit dat veel gedachten helaas kinderloos sterven, wordt veel minder stilgestaan. Dat wordt je je dan weer eens gewaar als je al die ondernomen pogingen in laden en mapjes terugvindt.
Ontmoedigend? Allerminst. Ik schaak graag op zo veel mogelijk borden tegelijk. Dat je dan ook partijen verliest, is niet te voorkomen. Maar achteraf naar die verliespartijen kijken, roept behalve een gevoel van nostalgie soms toch ook wel gevoelens van spijt op: wat jammer, het zou toch wel mooi geweest zijn als het had kunnen slagen…

Een van de eerste niet gerealiseerde projecten die ik tegenkwam droeg de titel “Vive la Mort” en dateert van rond 1981, jaren waarin ik frequent de Parijse kerkhoven bezocht, veel notities maakte en fotografeerde. Ernst van Altena zou de door mij verzamelde teksten vertalen; beeldend kunstenaar Ab Steenvoorden maakte een reeks etsen voor die uitgave. Alles vond ik terug, inclusief de etsplaatjes. Niets mee gedaan. Waarom? Ik weet het niet.

Van nog iets eerder zelfs dateert een voorgenomen uitgave van een kort door mij geschreven verhaal, voorzien van een litho gemaakt door Jan Mensinga, een kunstenaar met wie we in die jaren bevriend waren. “Het vreemde feest” zou het gaan heten. Zou zijn verschenen in 1980. Is niet verschenen. Geen idee meer waarom niet.

Uit 1984 dateren de redelijk uitgewerkte plannen voor een uitgave die gewijd zou zijn aan de Spaanse dichters van de generatie van ’27. Betrokken vertalers: Maarten Steenmeijer en Barber vd Pol. Het boek kwam er niet.

Uit 2003 vond ik een zo goed als kant en klare opzet en vormgeving terug voor de uitgave “Twee werelden” – poëzie van Sonja Prins en haar zoon. Niet tot een uitgave gekomen. In 2005 elders verschenen.

Met betrekking tot allerlei uitgaveplannen kwam ik correspondenties tegen met o.a. Hans Vlek, Joost Zwagerman (zijn eerste poëzie..!), Kader Abdohla, Leonard Nolens, Jean Pierre Rawie, Peter Nijmeijer, Ed Leeflang, Leo Herberghs, Jan Wolkers, Yves Bonnefoy, Leo Vroman (subway-tekeningen) en vele anderen.

Ook in deze gevallen begreep ik meestal niet waarom de plannen niet gerealiseerd waren en soms was er ook weer een gevoel van spijt.
Met beeldend kunstenaar Jef Diederen had ik een kunstenaarsboek willen maken. Niet gelukt. Wat rest, zijn een paar ontwerpen van hem.
Met de dichters Rutger Kopland en Gerrit Kouwenaar had ik heel graag een bundel willen maken. Niet gelukt. Kan jammer genoeg ook niet meer.

Tot nu toe heb ik 122 boekuitgaven en ongeveer 350 andersoortige uitgaven gemaakt. Als de vele overige pogingen geen doodlopers zouden zijn geworden, was ...  Ach, als.

‘Terugblikken en vooruitzien’ was het motto van deze webexpositie, van dit lange webexposé. Genoeg achterom gekeken nu, zou ik zeggen.

        Dus Tot zover.
        En nu weer

              René Bakker

Wilt u de uitgaven met eigen ogen zien, bezoek dan de tentoonstelling Vlinderslag - 40 jaar Atalanta Pers in het CODA Museum te Apeldoorn, te zien van 17 november 2019 t/m 16 februari 2020.

Klik hier voor meer informatie over deze tentoonstelling.

Heeft u een vraag of opmerking? Klik dan hier.