Bloomsday [ 2.1.24 - 2007 ]

10/12 - Elke uitgave een opdracht

In het vorig item sprak ik over de uitgaven die buiten het reguliere circuit verschenen. Naast de vele ‘gelegenheidsuitgaven’ kwamen er ook verschillende boeken uit die in opdracht gemaakt zijn. Het zijn er niet zo veel: ik bewaar graag mijn vrijheid. Waar ik die in hoge mate kon behouden, nam ik graag een opdracht aan.

Een vroeg voorbeeld daarvan is de uitgave relatieve tijd [ 2.1.23 ] die ik voor Poco Mas Communicatie te Utrecht maakte als relatiegeschenk bij de jaarwisseling 1999/2000.

Een redelijk recent voorbeeld is Jagers, verzamelaars [ 2.1.32 ] uit 2015, gemaakt voor de Stichting Lezen.

Daartussen de uitgaven Il Lasca [ 2009 – 2.1.26 ] en Het zien gaat voor het zeggen [ 2011 – 2.1.27 ], twee geschenkboeken voor promovendi en Sensorium [ 2012 – 2.1.28 ], een geschenk bij een 65^e verjaardag.

Maar het ultieme voorbeeld is de uitgave Bloomsday / Bloomsdag [ 2.1.24 ] uit 2007.
Het bijzondere van dit boek was dat de opdrachtgever mij de totale vrijheid liet bij het ontwerpen en maken van het boek. Deze verzamelaar uit Zwitserland legde mij maar één verplichting op: het onderwerp. Hij was naast groot liefhebber en kenner van het werk van James Joyce ook een verzamelaar van kunst. Zijn verzameling bestond voornamelijk uit kunstenaarsboeken. Kunstenaars van over de hele wereld van wie hij het werk waardeerde, verstrekte hij de opdracht een kunstenaarsboek voor hem te maken waarvan het onderwerp een door Joyce geschreven tekst was, het liefste ‘Ulysses’.
In het jaar 2006 kreeg ook ik het verzoek. Ik stemde graag toe, niet alleen omdat het een eervol verzoek was, maar vooral omdat het onderwerp me boeide en mijn vrijheid gewaarborgd was. Vrijheid in gebondenheid, dat altijd wel natuurlijk.
Zodra je ja gezegd hebt, bevangt je een heerlijk gevoel van onrust. Een heerlijk gevoel, zeg ik, omdat het verzoek van de ander een opdracht aan jezelf wordt. Klem te zitten en je daaruit vervolgens op een bevredigende manier proberen te gaan bevrijden, is een proces dat vermoeiend is maar bijzonder veel voldoening oplevert.
Ik koos voor ‘Ulysses’ en besloot om mijn boek dat de tijd als centraal thema zou krijgen naar analogie van ‘Ulysses’ in vier hoofdstukken op te delen: ochtend, middag, avond en nacht. Schrijver, dichter en classicus Paul Claes hielp me om bij deze onderdelen geschikte tekstfragmenten te vinden en vertaalde die opnieuw. Daarna volgde een lang traject van ontwerpen en produceren.
Het 48 pagina’s tellende boek kreeg een plaats in een perspex lade die onderdeel vormde van een kast waarin onder een kap een boekobject met de titel ‘Time’ zichtbaar was.
Zoals afgesproken is naast het proefexemplaar van deze uitgave slechts één exemplaar gemaakt. We zijn dat zelf in Zürich gaan afleveren. Een belevenis, omdat we bij die gelegenheid ook uitvoerig een aantal andere kunstenaarsboeken uit de collectie mochten bekijken. Voor de opdrachtgever heb ik los van het boek in een korte tekst ook geprobeerd onder woorden te brengen wat ik met mijn Bloomsday / Bloomsdag heb willen 'zeggen'. Klik hier om deze tekst te lezen.

Mijn plezier bij het maken van deze bijzondere, in opdracht vervaardigde uitgaven wordt zoals gezegd vooral bepaald door de hoge mate van vrijheid die ik zowel in het concept als in de vormgeving heb. Met hetzelfde plezier werkte ik enkele jaren lang aan de reeks ‘verkenningen’. Op de voet gevolgd door een groep intekenaars op de reeks verkende ik van 2014 tot 2019 in een negental uitgaven de randen van het boek, zowel wat de vorm als wat de inhoud betreft.
Zie hiervoor de uitgaven 1.1.95  -  1.1.97  -  1.1.101  -  1.1.103  -  1.1.106  -  1.1.111  -  1.1.114  -  1.1.119  -  1.1.120
Onderweg heb ik me meermalen afgevraagd waaraan ik toch begonnen was. Er zijn momenten dat je er de brui aan wilt geven, maar een ontdekking die ik ook werkend aan deze reeks telkens weer deed, was dat elke uitgave begint bij een opdracht, een opdracht aan jezelf. Een open deur, maar wel een waar je doorheen moet en die altijd weer leidt naar spannende, nieuwe ruimten.

Heeft u een vraag of opmerking? Klik dan hier.