De aanleiding
Op 23 december aanstaande zou dichter Hans Tentije tachtig jaar zijn geworden. Al in 2023 nam René Bakker van Atalanta Pers zich voor die gebeurtenis met een bijzondere uitgave te vieren. Hij vroeg de dichter om daarvoor een reeks gedichten te schrijven die als een soort van zelfportret gelezen zou kunnen worden.
Niemand had kunnen vermoeden dat de gezondheid van Tentije opeens heel erg achteruit zou gaan. Desondanks bleef hij doorwerken zo lang hij dat kon. Begin oktober 2023, enkele weken voor zijn plotselinge overlijden, stuurde hij de kopij, iets later nog gevolgd door een herziene versie.
Al vanaf het begin was het de bedoeling om in deze uitgave beeldend werk van Peter Bes op te nemen. Een uitgebreid overleg daarover met hem en Hans Tentije is er helaas niet meer van gekomen. Maar het voornemen bleef en kreeg een nieuwe invulling: hoe mooi zou het zijn als de beeldende bijdrage van Peter Bes ook een afscheid zou kunnen zijn van een vriend met wie hij zoveel had beleefd en samengewerkt. Om die reden is in de uitgave dan ook een door René Bakker geschreven tekst opgenomen met een toelichting op de door Bes gemaakte prenten en de vriendschap tussen hem en Hans Tentije.
De uitgave zelf
In de vormgeving van deze uitgave is gekozen voor een leporello. Een papieren levenslijn die als een gewoon boek pagina voor pagina gelezen en bekeken kan worden, maar ook kan worden uitgetrokken tot een ongeveer 5 meter lang verhaal van woorden en beelden.
De zeven gedichten en evenzovele houtskoolcollages vormen twee zelfstandige lijnen in de uitgave. Ze begeleiden en versterken elkaar, maar van een illustratieve functie is geen sprake.
Peter Bes tekende een groot aantal prenten en maakte daaruit op verzoek niet alleen zelf de keuze welke in de uitgave opgenomen zouden moeten worden maar ook bij welk gedicht.
De uitgave bevat dus naast de zeven gedichten zeven afdrukken van houtskoolcollages. Daaraan toegevoegd is een achtste, grotere prent op de titelpagina die in een andere vorm wordt herhaald naast het colofon.
Peter Bes tekende ook op verzoek het beeldmerk voor deze Atalanta-uitgave.
De leporello, gedrukt in grijstinten en rood, is bevestigd in een wikkelomslag met betiteling. Het geheel is gestoken in een cassette van mat zwart plexiglas, aan de kop en de staart verbonden door een beukenhouten lat. Aan de voorzijde is in het materiaal de titel uitgespaard.
Hans Tentije (1944-2023)
Hans Tentije (pseudoniem van Johann Krämer) debuteerde in 1975 met de bundel Alles is er. In de jaren die volgden zouden er nog meer dan twintig volgen.
Na o.a. de Guido Gezelleprijs, de Herman Gorterprijs en de Van der Hoogtprijs ontving hij in 2018 de Constantijn Huygensprijs voor zijn gehele oeuvre.
In samenwerking met de Atalanta Pers verschenen in de loop der jaren diverse bijzondere uitgaven. Naast enkele verzamelbundels waaraan hij meewerkte, verschenen Jaargang (1.1.75), de zee, de zee (1.1.78), Zeegang (1.1.85) en Tot zover (1.1.99). In het voorjaar van 2023 tenslotte kwam Daarbuiten uit (1.1.136), zijn tot nu toe laatst gepubliceerde gedichten.
Meer informatie over Hans Tentije op de site van Uitgeverij De Harmonie en zijn Wiki-pagina.
Peter Bes (1945)
Beeldend kunstenaar Peter Bes, opgeleid aan de Rijksacademie voor Beeldende Kunst in Amsterdam, werkt in diverse disciplines en technieken. Hij etst, maakt tekeningen en schilderijen, houdt zich bezig met fotografie en maakt ruimtelijk werk in papier.
Zijn werk wordt met regelmaat in binnen- en buitenland tentoongesteld.
Met Hans Tentije werkte hij eerder samen voor de bundels Getekend licht (1998) en In de tussentijd (2008).
De houtskoolcollages die hij maakte voor de uitgave Gaandeweg zijn tekeningen uitgevoerd in houtskool, gecombineerd met daarin gelijmde, uitgeknipte of gesneden papieren elementen. In de in de uitgave opgenomen beschouwing 'De stilte tussen licht en donker' wordt hierop nader ingegaan.
De prenten uit de reeks die Peter Bes voor deze uitgave maakte en waaruit een achttal is gekozen om te worden afgedrukt in Gaandeweg, zijn niet te koop en blijven in de eigen collectie van de kunstenaar.
Meer informatie over Peter Bes is te lezen op de Wiki-pagina, op zijn eigen website en op de website van de stichting BesGrijzenhout.
